Świadkowie historii przebywali w różnych kategoriach nazistowskich obozów.

Obozy spełniały specyficzne funkcje. Rozróżnić trzeba: obozy zagłady, obozy koncentracyjne, filie obozów koncentracyjnych, wychowawcze obozy pracy, getta, obozy jenieckie i obozy dla robotników przymusowych.

Obozy zagłady

Obozy zagłady, jak Auschwitz-Birkenau, Treblinka czy Sobibór służyły planowemu mordowaniu. Ich ofiarami były miliony Żydów i kilkaset tysięcy Sintich i Romów. Sprawcy rekrutowali się głównie z szeregów SS i SD, odpowiedzialność ponosiły jednak również państwowe instytucje, jak choćby Kolej Rzeszy, transportująca ludzi do tych obozów, czy prywatne przedsiębiorstwa, jak firma Topf & Söhne, budująca piece krematoryjne.

Obozy koncentracyjne

Obozy koncentracyjne były miejscem więzienia, izolowania i wyzysku, poniżenia i zastraszenia. Podczas gdy obozy zagłady mieściły się głównie na okupowanych ziemiach polskich, większość z 20 głównych obozów koncentracyjnych znajdowała się na terenie Rzeszy. Najbardziej znane są obozy w Dachau, Sachsenhausen, Buchenwaldzie i Ravensbrück. Wśród więźniów – kobiet, mężczyzn i dzieci – byli przeciwnicy polityczni (do nich zaliczali się prawie wszyscy Polacy i Polki), homoseksualiści, Żydzi, Sinti i Romowie, świadkowie Jehowy, „asocjalni” i „kryminaliści”. Podział ten odzwierciedlał stworzone przez SS kategorie, które służyły między innymi konfliktowaniu poszczególnych grup więźniów, stygmatyzowanych różnokolorowymi trójkątami. Z liczby około 700 tysięcy więźniów mniej niż 10 procent stanowili Niemcy. Za funkcjonowanie obozów odpowiedzialne było SS, a zwłaszcza Inspektorat Obozów Koncentracyjnych i Główny Urząd Zarządzania Gospodarką z siedzibą w Oranienburgu, ale również Wehrmacht, z którego szeregów rekrutował się personel strażniczy. Od 1941 roku przedsiębiorstwa takie jak IG Farben, Heinkel czy Siemens zakładały w obozach fabryki, zaś od 1943 roku urządzały obozy na terenie swoich zakładów.

Filie obozów koncentracyjnych, czyli podobozy

Od 1943 roku w Rzeszy Niemieckiej powstało ponad tysiąc filii obozów koncentracyjnych i zewnętrznych komand roboczych, które organizowały pracę przymusową na rzecz SS, a także państwowych i prywatnych zakładów. Istniały różne kategorie tych filii. Obok mniejszych komand roboczych w warsztatach lub przeznaczonych do robót pomocniczych, funkcjonowały komanda zatrudniane przy rozbrajaniu niewypałów i pracach naprawczych, filie obozów na terenie zakładów zbrojeniowych (Siemens, Daimler, BMW itd.) czy najbardziej mordercze – na podziemnych budowach (Organizacja Todt, firma Hochtief itd.). Większość więźniów przebywała w tych filiach. Obozy główne zajmowały się rejestracją, zarządzaniem i kwarantannami więźniów, służyły też za „umieralnie”; tutaj firmy wybierały więźniów, tutaj szkoleni byli strażnicy i strażniczki.

Wychowawcze obozy pracy

Wychowawcze obozy pracy były czymś w rodzaju „obozów koncentracyjnych na krótki pobyt”, służących dyscyplinowaniu tzw. „uchylających się od pracy”, głównie cudzoziemskich robotników przymusowych. Te karne obozy, zakładane nie przez SS, lecz przez lokalne placówki gestapo, wynajmowały prywatnym firmom więźniów przebywających tam najczęściej kilka tygodni. Ogółem funkcjonowało około 200 wychowawczych obozów pracy.

Getta

Getta były stacjami przystankowymi na drodze do zagłady, funkcjonowały jako miejsca izolacji, wyzysku i śmierci miejscowej ludności żydowskiej i Żydów deportowanych z innych miejscowości. W gettach w Terezinie (Theresienstadt), Łodzi, Warszawie, Rydze i ponad 600 innych miastach stłoczono około czterech milionów Żydów. Za funkcjonowanie gett odpowiedzialne było wojsko i policja, a także wiele prywatnych firm wykorzystujących tanią siłę roboczą.

Obozy jenieckie

Obozy dla jeńców wojennych zakładane i prowadzone były przez placówki Wehrmachtu. Poza obozami zbiorczymi i przejściowymi blisko linii frontu, funkcjonowały oflagi (obozy dla oficerów) i stalagi (obozy dla zwykłych żołnierzy), a także tysiące komand roboczych, pracujących w konkretnych firmach, w rolnictwie i leśnictwie. Ponad trzy miliony sowieckich jeńców wojennych świadomie skazano na śmierć głodową. Prawie dwa miliony jeńców wykonywało pracę przymusową na rzecz niemieckiej gospodarki wojennej. Wśród nich po 1943 roku znalazło się 600 tysięcy internowanych włoskich żołnierzy.

Obozy dla robotników przymusowych

Liczba obozów dla robotników przymusowych była jeszcze większa. Latem 1944 roku w Rzeszy Niemieckiej przebywało ok. 5,7 milionów „cywilnych” robotników przymusowych z 20 europejskich krajów. Do najliczniejszych grup należeli „robotnicy ze Wschodu”, pochodzący ze Związku Sowieckiego (2,1 mln) i Polacy (1,7 mln). Wśród wywiezionych na roboty były kobiety (jedna trzecia ogólnej liczby), młodzież, a nawet dziewięcioletnie dzieci. W okupowanych krajach Europy Zachodniej obowiązywały najczęściej nakazy pracy w Niemczech. W całej Rzeszy funkcjonowało ponad 30 tysięcy obozów dla robotników przymusowych, usytuowanych w barakach, salach restauracyjnych, halach fabrycznych i innych pomieszczeniach.