Urodzony w Prusach Wschodnich Sinto Reinhard F. był więźniem kilku niemieckich obozów koncentracyjnych. Opowiada, jak w Niemczech nasilała się polityka antycygańska, wykluczająca Sintich i Romów ze społeczeństwa. Już w latach 30. narażeni byli na dotkliwe prześladowania i kierowani do pracy przymusowej.

Porajmos – nazistowski mord na Sintich i Romach

Sinti i Romowie żyją w Europie od stuleci. W Niemczech byli dyskryminowani już od XIX wieku. Od 1906 roku w Prusach obowiązywały „Wytyczne do zwalczania cygaństwa”. Nazistowskie prześladowania Cyganów miały charakter rasistowski, od 1935 roku obowiązywał zakaz – podobnie jak wobec ludności żydowskiej – zawierania małżeństw z „Aryjczykami” (prawa norymberskie). Na mocy ustawy o obywatelstwie Rzeszy Sinti i Romowie stracili niemiecką przynależność państwową.

Wkrótce potem pozbawiono ich miejsc pracy, musieli zrezygnować z prowadzonych przez siebie warsztatów i innych form utrzymania, młodzieży nie przyjmowano na naukę zawodu. W 1938 roku w ramach akcji przeciw „uchylającym się od pracy” policja kryminalna aresztowała tzw. osoby asocjalne, w tym tysiące Sintich, którzy zostali wysłani do obozów koncentracyjnych, poddani przymusowej sterylizacji bądź zamordowani. Od 1939 roku Sintim i Romom nie wolno było opuszczać miejsca zamieszkania, nieco później zaczęły się masowe deportacje do obozów koncentracyjnych, główie do Auschwitz.

Ludobójstwo dokonane na Sintich i Romach określane jest romskim słowem Porajmos. Zbrodnia ta pochłonęła od 100 do 500 tysięcy ofiar w całej Europie; dokładne liczby nie są znane.

Również po 1945 roku nie ustała dyskryminacja ocalonych. W Niemczech z wielkim opóźnieniem przywrócono im obywatelstwo. W wielu krajach Europy Sinti i Romowie do dzisiaj narażeni są na wykluczenie i przemoc.

Przez lata walczyli o odszkodowanie i pamięć ofiar. Dopiero 24 października 2012 w Berlinie odsłonięty został pomnik ku czci pomordowanych Sintich i Romów, zaprojektowany przez izraelskiego artystę Daniego Karavana.

Link:

• Pomnik pomordowanych w okresie nazizmu europejskich Sintich i Romów

Nota biograficzna

Reinhard F.

• 1923: urodzony koło Insterburga w Prusach Wschodnich
• 1937: zwolnienie ze szkoły, nakaz pracy w rolnictwie
• 1941: aresztowanie, wędrówka przez więzienia, wysłanie do obozu KL Mauthausen, praca w kamieniołomie
• 1942: w KL Auschwitz, Monowitz (Monowice), Rydultau (Rydułtowy) i Blechhammer (Blachownia)
• 1945: marsz śmierci, wywzwolenie w Mauthausen/Ebensee; niezdolny do pracy, bezpaństwowiec, mieszka w Bayreuth
• 1952: pierwsze małżeństwo
• 1953: przeprowadzka do Aschaffenburga
• 1957: po długich chorobach praca na budowie
• 1958: drugie małżeństwo, dwóch synów
• lata 90.: walka o uznanie i odszkodowanie
• po 1990: odzyskanie niemieckiego obywatelstwa
• 2012: publikacja autobiografii „Ich wollte nach Hause, nach Ostpreußen” [Chciałem do domu, do Prus Wschodnich]
• Reinhard F. umiera 17 marca 2014.

• Interview za062 »
• długość relacji: 6:30 Stunden, data nagrania: 23.04.2005, język: niemiecki

Z relacji Reinharda F. powstał krótki film biograficzny (25 minut). Można go obejrzeć wraz z dalszymi materiałami na platformie Online-Anwendung "Lernen mit Interviews. Zwangsarbeit 1939-1945".