Springe direkt zu Inhalt

20 lutego 1942: dekrety o „robotnikach ze Wschodu“

20 lutego 1942 Heinrich Himmler wydał dekrety o „robotnikach ze Wschodu”. Oznaczały one wejście w życie specjalnego prawa, które dyskryminowało ponad dwa miliony robotników ze Związku Sowieckiego. Jedna z byłych robotnic opowiada, jak traktowano ją w czasie robót przymusowych w Chemnitz.

20 lutego 1942: dekrety o "robotnikach ze Wschodu". Fragmenty relacji audio Hanny Fedoriwnej H., opatrzone jej fotografiami, archiwum "Praca przymusowa 1939-1945". Dzisiejsze zdjęcia fabryki Diamant-Werke: Udo Thierfelder, długość: 4:59 min., montaż: Tobias Kilgus, Gerda Klingenböck, Cord Pagenstecher © Freie Universität Berlin 2012

20 lutego 1942: dekrety o „robotnikach ze Wschodu“

Robotnicy ze Związku Sowieckiego byli dla nazistów ludźmi niższej kategorii, niebezpiecznymi politycznie, jednak ich praca w niemieckiej gospodarce wojennej była koniecznością. Heinrich Himmler, przywódca SS i szef niemieckiej policji wydał rozporządzenie dotyczące ich traktowania.

„Robotników z terenów Związku Sowieckiego w czasie pobytu na terenie Rzeczy należy bezwzględnie odizolować od niemieckiej ludności, a także od cudzoziemskich robotników cywilnych oraz jeńców wojennych [...] w zamkniętych obozach (barakach) [...] otoczonych w miarę możliwości drutem kolczastym. W czasie pobytu w Rzeszy mają oni nosić na odzieży na wysokości prawej piersi przyszytą na stałe i widoczną odznakę”.

Dekrety o „robotnikach ze Wschodu“ z 20 lutego 1942 należały do najważniejszych rozporządzeń nazistów. Dla ponad dwóch milionów robotników z ZSRR oznaczyły one wyzysk, izolację i upokorzenia.

Nota biograficzna i źródła

Hanna H., Robotnica przymusowa z Ukrainy

  • 1923: urodzona w Meleni koło Żytomierza, Ukraina, ZSRR
  • 1942: wywózka na roboty do Niemiec
  • 1942–1945: praca w fabryce Elite-Diamant-Werke w Siegmar-Schönau koło Chemnitz / Saksonia
  • 1945: wyzwolenie i powrót do kraju wraz z przygarniętym dzieckiem
  • 1946–1947: praca w leśnictwie
  • 1952–1963: kierownik gospodarczy domu dziecka w Meleni
  • 1964–1989: sprzedawczyni
  • 1989: emerytura; syn, troje wnucząt i czworo prawnucząt

Relacja:

  • Interview za477 »
  • długość relacji 2 godz. 44 min., data nagrania 14.8.2005, język: ukraiński

Wykorzystane fotografie i dokumenty

  • Hanna H. w kuchni, w dniu rozmowy, 2005 (archiwum „Praca przymusowa 1939–1945”, za477)
  • Zdjęcie ewidencyjne i karta pocztowa Hanny Fedorowny H. z Siegmar-Schönau, 1943 (archiwum „Praca przymusowa 1939–1945”, za477)
  • Odznaka z literami OST, ok. 1942 (archiwum „Praca przymusowa 1939–1945”, za352)
  • "Robotnice ze Wschodu" z odznakami, ok. 1943 (archiwum „Praca przymusowa 1939–1945”, za493)
  • Portret Hanny H., 1949 (archiwum „Praca przymusowa 1939–1945”, za477)
  • Dawna fabryka Diamant-Werke Siegmar-Schönau koło Chemnitz, widok od frontu, 2011 (Udo Thierfelder)
  • Dawna fabryka Diamant-Werke Siegmar-Schönau koło Chemnitz, widok od tyłu, 2011 (Udo Thierfelder)
  • Zdjęcie grupowe robotnic przymusowych zakładów "Diamant" w niedzielnych strojach, bez odznak, 1942 (archiwum „Praca przymusowa 1939–1945”, za477)
  • Portret Hanny H., 1943 (archiwum „Praca przymusowa 1939–1945”, za477)
  • Hanna H. w ogrodzie w dniu rozmowy, 2005 (archiwum „Praca przymusowa 1939–1945”, za477)