Springe direkt zu Inhalt

27 stycznia 1945: Auschwitz - marsz śmierci i wyzwolenie

27 stycznia 1945: dzień wyzwolenia obozu koncentracyjnego i obozu zagłady Auschwitz obchodzony jest dzisiaj jako Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Większość więźniów wyzwolona została na różnych etapach marszu śmierci.

Troje świadków, kobieta i dwóch mężczyzn, relacjonuje przeżycia z marszu śmierci, który prowadził z Auschwitz na zachód, i mówi o tym, co znaczy dla nich 27 stycznia jako dzień pamięci.

27 stycznia 1945: Auschwitz – marsz śmierci i wyzwolenie, fragmenty relacji trojga żydowskich więźniów KL Auschwitz, Paula S. (z Wiednia i Paryża), Henry’ego G. (z Węgier i Stanów Zjednoczonych) i Liliany S. (z Mediolanu). Archiwum „Praca przymusowa 1939–1945”, długość: 5:45 min., montaż: Tobias Kilgus, Alexandra Neumann, © Freie Universität Berlin 2011

27 stycznia 1945: Auschwitz – Marsz śmierci i wyzwolenie

27 stycznia 1945 Armia Czerwona zajęła obóz koncentracyjny Auschwitz i wyzwoliła około siedmiu tysięcy ciężko chorych więźniów. Zdolni do marszu zostali wcześniej wyprowadzeni z obozu przez strażników SS. Większość więźniów nie była więc obecna przy wyzwoleniu obozu, gdyż zmierzała na zachód w tak zwanym marszu śmierci, określanym jako ewakuacja. Wielu z nich zginęło w drodze, wielu zostało zastrzelonych. Kolumny więźniów szły przez wioski i miasta, świadkami ich śmierci była nierzadko niemiecka ludność cywilna.

Auschwitz stał się symbolem zagłady europejskich Żydów i cierpień milionów innych ludzi, prześladowanych i zamordowanych przez niemiecki reżim nazistowski. W obozie głównym i sąsiednim Birkenau w latach 1940–1945 Niemcy wymordowali blisko 1,1 mln ludzi. 27 stycznia jest w Niemczech i na całym świecie Dniem Pamięci.

Noty biograficzne

Paul S., żydowski więzień Auschwitz z Wiednia i Paryża

  • 1924: urodzony w Wiedniu
  • 1938: po listopadowych pogromach ucieka do Belgii, w 1940 roku do Francji.
  • 1941: uwięzienie w obozie dla rodzin w Agde na południu Francji; rozstanie z ojcem
  • 1942: rozstanie z matką i siostrami, wywieziony do obozu pracy w Tarnowitz i Schoppinitz
  • 1943: przeniesienie do Auschwitz-Birkenau
  • 1944: praca przymusowa w firmie Siemens-Schuckert w podobozie Auschwitz-Bobrek
  • 1945: marsz śmierci z Auschwitz na zachód, ucieczka z pociągu, powrót do Francji
  • 1948: małżeństwo
  • od 1956: zakłada firmę przetwarzania plastyku Soisson koło Paryża.
  • 1965: zeznaje w procesach oświęcimskich we Frankfurcie nad Menem.
  • od lat 80.: świadek historii w szkołach.
  • 2002: publikacja autobiografii „Le soleil voilé

Relacja:

  • Interview za409 »
  • długość: 2 godz. 41 min., data nagrania: 13.09.2006, język: niemiecki

Henry G., żydowski więzień Auschwitz z Węgier i USA

  • 1930: urodzony w mieście Chust (Czechosłowacja, od 1939 Węgry, od 1945 Ukraina, ZSRR)
  • 1944: wywieziony do Auschwitz, rozstanie z rodziną
  • 1944–1945: praca przy rozbudowie zakładów Buna, należących do IG Farben; prace murarskie na rzecz SS
  • 1945: marsz śmierci z Auschwitz przez Gliwice do Buchenwaldu
  • 1948: emigracja do Izraela, małżeństwo, praca elektryka
  • 1958 rozwód, emigracja do Stanów Zjednoczonych, praca w pośrednictwie handlu nieruchomościami

Relacja:

Liliana S., żydowska więźniarka z Mediolanu

  • 1930: urodzona w Mediolanie
  • 1943: aresztowanie w czasie próby ucieczki do Szwajcarii, deportacja do Auschwitz, rozstanie z rodziną
  • do 1945: praca w fabryce amunicji koło Auschwitz
  • 1945: marsz śmierci do KL Ravensbrück i dalej do miejscowości Malchow
  • po wyzwoleniu: powrót do Mediolanu, ukończenie szkoły
  • 1951: małżeństwo, troje dzieci

Relacja:

  • Interview za124 »
  • długość relacji: 5:31 godz., data nagrania: 06.08.2005, język włoski