Troje świadków, dwie kobiety i mężczyzna, opowiadają, jak przeżyli oni dzień 22 czerwca 1941 i następstwa niemieckiej agresji.

Dla świadków, których relacje znalazły się w archiwum internetowym „Praca przymusowa 1939–1945”, agresja Niemiec na Związek Sowiecki oznaczała początek okupacji, prześladowań i pracę przymusową. Wielu z nich dokładnie pamięta ten dzień.

22 czerwca 1941: agresja na Związek Sowiecki

Niemiecka agresja, która rozpoczęła się wczesnym rankiem 22 czerwca 1941, była dla Moskwy całkowitym zaskoczeniem. Wojska Wehrmachtu w liczbie niemal trzech milionów żołnierzy, zaatakowały szerokim frontem. Niemcy rozpoczęły rasistowską wojnę na wyniszczenie, skierowaną przeciwko ludności cywilnej. Na porządku dziennym były masowe egzekucje, miliony jeńców sowieckich zmarło w niemieckiej niewoli. Na ludności cywilnej dokonywano systematycznych rabunków.

Okupanci rabowali surowce, a równie ważną zdobyczą wojenną była siła robocza. Około 2,1 mln ludzi wywieziono na roboty do Niemiec, gdzie musieli pracować jako „robotnicy ze Wschodu” i nosić na odzieży dyskryminującą odznakę z napisem „OST”. Traktowani byli gorzej niż robotnicy przymusowi z innych krajów, na co dzień doświadczali głodu, zimna i bicia.

Po wyzwoleniu wielu z nich oskarżonych zostało o kolaborację z Niemcami. W „obozach filtracyjnych” byli przesłuchiwani przez NKWD. Dyskryminacja trwała niekiedy dziesiątki lat po wojnie. Część została skazana na pracę przymusową w GUŁagu.

Noty biograficzne

Taissa T., robotnica przymusowa z Ukrainy

• 1924: urodzona w Geniczesku, obwód chersoński, Ukraina, ZSRR
• 1942: wywieziona na roboty do Niemiec
• 1942–1945: praca w przemyśle zbrojeniowym w zakładach Gebrüder Thiel Seebach GmbH w Seebach, Turyngia
• 1945: wyzwolenie przez wojska amerykańskie
• 1946–1951: studia w Instytucie Pedagogicznym w Simferopolu, potem praca nauczycielska
• 1953: małżeństwo, dwa lata później narodziny córki

Relacja:

• Interview za314 »

• długość; 5 godzin 17 minut, data nagrania: 28.7.2005, język: rosyjski

Aleksandra Nikołajewna G., dawna „robotnica ze Wschodu” w zakładach AEG w Berlinie

• 1925: urodzona koło Kurska, dorasta w Charkowie, ZSRR
• 1941: Niemcy okupują Charków.
• kwiecień 1942: wywieziona do Berlina. Praca przymusowa w AEG Kabelwerk Oberspree
• 1944: ucieczka ze zbombardowanego obozu w Berlinie-Köpenick, praca służącej
• 1945: odgruzowywanie miasta, wyzwolenie przez wojska sowieckie, natychmiastowy powrót do domu
• 1946: małżeństwo z żołnierzem Armii Czerwonej, poznanym w Berlinie, narodziny córki
• 1959: narodziny syna
• praca w charakterze kontrolerki, stenotypistkaí, kasjerki, księgowej; działalność w ukraińskiej Fundacji „Porozumienie i Pojednanie“

Relacja:

• Interview za471 »
• długość;: 2 godziny 19 minur, data nagrania: 8.12.2005, język: rosyjski

Jossif A., Żyd w KL Auchwitz i KL Buchenwald

• 1922: urodzony w żydowskiej rodzinie w polskim Grodnie
• 1939: zajęcie Grodna przez wojska sowieckie (na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow)
• 1941: bombardowanie Grodna, rodzina wysłana do dwóch gett, deportacja do KL Auschwitz-Birkenau
• 1945: marsz śmierci do KL Buchenwald, wyzwolenie przez wojska amerykańskie
• 1945: przesłuchania przez NKWD, praca przymusowa w kopalni w Donbasie
• 1948: zwolnienie, przeprowadzka do Mińska, ukończenie szkoły
• 1950: pierwsze małżeństwo, narodziny córki i syna
• do 1999: pracuje jako krawiec

Relacja:

• Interview za283 »
• długość: 4 godziny 10 minut, data nagrania: 18.6.2005, język: rosyjski